دلایل اصلی روشن شدن چراغ چک ،چراغ روغن یا چراغ STOP چیست؟

وقتی چراغ چک موتور خودروی شما روشن می­‌شود اندوه عمیقی شما را فرا می­‌گیرد. روشن شدن این چراغ احتمال دارد به معنای یک مشکل پر­هزینه، مانند خرابی کاتالیزور باشد یا ممکن است علت روشن شدن آن یک مشکل جزئی مانند شل بودن در باک بنزین باشد. اما در اکثر موارد با روشن شدن این چراغ حداقل برای یافتن عیب و خاموش کردن چراغ باید سری به نمایندگی بزنید.

چراغ چک موتور که به‌طور رسمی­‌تر چراغ نشان­‌دهنده عیب نامیده می­‌شود، علامتی از سوی ECU یا کامپیوتر خودرو است که نشان می‌­دهد خطایی رخ داده است. یک تعمیرکار مجاز می­‌تواند با گرفتن مبلغی خطای ایجاد‌شده را تشخیص دهد، ولی راهی برای پیش­بینی احتمالی خطای مذکور وجود دارد.

قبل از سال ۱۹۹۶ خودروسازان سیستم تشخیص عیب انحصاری داشتند که اساساً برای این بود که اطمینان حاصل کنند خودروهای‌شان با استانداردهای کنترل آلودگی سازمان حفاظت از محیط‌ زیست مطابقت دارند یا خیر. از سال ۱۹۹۶ به بعد تمام خودروها به سیستم استاندارد تشخیص عیب جدیدی به نام OBD-II مجهز شدند که فهرستی از کدهای خطای استاندارد و یکسان در تمام خودروها در آن قید شده بود و تمام خودروسازان برای دسترسی به این اطلاعات ملزم به نصب یک سوکت OBD-II با استاندارد جهانی در خودروهای‌شان شدند. این سوکت معمولاً زیر ستون فرمان واقع شده و دسترسی به آن آسان است. دستگاه عیب‌یاب یا «دیاگ» به همین سوکت متصل می‌شود.

پی بردن به معنای کد خطا

افرادی که در زمینه رسیدگی و نگهداری از خودرو خودکفا هستند می­‌توانند دستگاه­‌های کدخوان ارزان­قیمت خریداری کنند که قابلیت اتصال به پورت استاندارد OBD را دارند و پس از پیدا کردن کد در اینترنت معنای آن را جستجو کنند. بعضی از دستگاه­‌های کدخوان حتی می­‌توانند چراغ چک را خاموش کنند ولی در واقع خاموش کردن چراغ چک به­ تنهایی به معنای رفع عیب نیست. در بسیاری از این موارد چراغ چک بعداً دوباره روشن خواهد شد.

بر اساس گفته متخصصان بسیاری از رانندگان چراغ سرویس الزامی خودرو را در صفحه پشت آمپر با چراغ چک اشتباه می­‌گیرند. این دو چراغ اخطار ربطی به هم ندارند. چراغ سرویس الزامی فقط به این معناست که زمان تعویض روغن خودرو یا دیگر سرویس­‌های دوره­‌ای فرا رسیده است. روشن شدن این چراغ برخلاف چراغ چک به معنای ایجاد مشکل در خودرو نیست.

چراغ چک بسته به نوع خودرو به رنگ نارنجی، زرد یا زرد مایل به قهوه­‌ای روشن می­‌شود. اگر چراغ چک چشمک بزند به این معناست که مشکل جدی­‌تری مانند احتراق نامنظم رخ داده است که می‌­تواند به­ سرعت باعث داغ شدن بیش‌ازحد کاتالیزور شود. کاتالیزور برای کاهش آلایندگی در دماهای بالا کار می‌­کند، ولی اگر خراب باشد خطر ایجاد حریق وجود دارد.

بنابراین اگر چراغ چک به‌صورت پیوسته روشن ­ماند و در حال چشمک زدن نبود، باید چه اقدامی بکنید؟ مسلماً واضح‌­ترین جواب این است که خودرو را نزد متخصص ببرید تا موتور را بازدید کند. اما بسیاری از مردم احتمالاً به خاطر ترس از یک تعمیر پر­هزینه هیچ اقدامی انجام نمی‌­دهند. بعضی از رانندگانی که خودروهای قدیمی‌­تر دارند تا جایی که ممکن است با چراغ چک روشن با خودروی خود رانندگی می­‌کنند و به تعمیرگاه مراجعه نمی‌کنند. اما قبل از اینکه بتوانند برای خودروی خود معاینه فنی بگیرند باید چراغ چک را خاموش کنند و گرفتن معاینه فنی فرد را وادار می­کند به مشکل خودرو رسیدگی کند. اگر چراغ چک روشن باشد به‌احتمال‌ زیاد آلایندگی خودرو زیاد است و مصرف سوخت آن نیز بسیار بالاست.

طبق گفته خانم کریستین بروکاف، یکی از مدیران شرکت‌های تعمیراتی، چراغ چک ۱۰ درصد از تمام خودروهایی که در حال تردد هستند روشن است و نیمی از رانندگان این خودروها به مدت بیش از ۳ ماه چراغ چک خودروی خود را نادیده گرفته­‌اند. طبق گفته آقای ادموندز مدیر آزمایش‌های خودرویی نشریه ادموندز، سیستم عیب­‌یابی خودرو به نحوی طراحی شده است که در تمام مدت حیات خودرو به‌طور پیوسته سیستم کنترل آلایندگی خودرو را تحت نظر داشته باشد. بااین‌حال او می­‌گوید: «موتور خودرو و سیستم کنترل آلایندگی به‌گونه‌ای با یکدیگر مرتبط هستند که سلامت سیستم کنترل آلایندگی به­درستی نشان­‌دهنده سلامت کلی موتور خودرو است.»

آقای استیو مِیزِر که مهندس ارشد خودرو در انجمن خودروی کالیفرنیای جنوبی است می­‌گوید: «اگر چراغ چک روشن شد راننده اول از همه باید شل بودن در باک را چک کند زیرا این یکی از علت­‌های رایج روشن شدن چراغ چک است. وقتی در باک شل باشد، کد خطایی به حافظه کامپیوتر می­‌فرستد و وجود نشتی در سیستم بازیابی بخارات بنزین را گزارش می­‌کند که یکی از بخش‌­های سیستم کنترل آلایندگی خودرو است. اگر در باک شل بود آن را سفت کنید و به رانندگی ادامه دهید. با این‌حال با سفت کردن در باک نیز مدتی طول می­کشد تا چراغ چک خاموش شود».

علائم متناقض

گاهی اوقات بدون اینکه خودرو مشکلی داشته باشد ممکن است چراغ چک روشن شود. این مشکل احتمال دارد موقتی بوده و در اثر تغییر در رطوبت هوا یا عوامل دیگر ایجاد شده باشد. در چنین مواردی چراغ چک باید پس از مدت کوتاهی خودبه­خود خاموش شود. تعمیرکاران نیز معمولاً یک‌بار تمام خطاها را از حافظه ECU پاک می‌کنند و کمی صبر می‌کنند تا ببینند آیا خطا دوباره ظاهر می‌شود یا خیر.

شرکت CarMD فهرستی از ۵ مورد از رایج‌­ترین کدهای خطا که باعث روشن شدن چراغ چک می­‌شوند منتشر کرده است. این ۵ کد خطای رایج به ترتیب تعدد رخداد عبارت‌ند از:

1. خطای سنسور اکسیژن (سنسور اکسیژن بخشی از سیستم کنترل آلایندگی است که میزان اکسیژن موجود در گازهای خروجی را سنجیده و بر اساس آن به تنظیم نسبت سوخت و هوا کمک می­‌کند)
2. خطای مربوط به شل بودن در باک
3. خطای مربوط به کاتالیزور
4. خطای سنسور سنجش میزان هوای ورودی به موتور
5. خطای مربوط به وایر شمع

عمده دلایل روشن شدن چراغ چک Check

روشن شدن چراغ چک می تواند پدیده نگران کننده ای برای مالکان خودرو باشد، چرا که این اخطار کمی کلی تر از آنچه که باید باشد است.  ولی اگر از تعدد عوامل و دلایل روشن شدن آن بگذریم، خبر خوش آن است که لازم نیست به محض مشاهده آن، خودرو را متوقف و به یک مکانیکی نشان دهید. قطعا متعجب خواهید شد اگر ببینید چه دلایل رایج بی ربط و غیر معقولی از عوامل این اخطار هستند.

با همه این اوصاف اگر بیش از ۵ سال از عمر خودروتان می گذرد، بهتر است محافظه کارانه برخورد کنید و کمی اخطار را جدی بگیرید. CarMD، ده دلیل رایج روشن شدن چراغ چک موتور را منتشر کرده که به ترتیب متداول بودنشان  باهم آنهارا مرور می کنیم تا به چشم اندازی از خسارات و هزینه های وارده برسیم.

۱- انژکتور سوخت

جایگاه دهم به انژکتور سوخت تعلق دارد. مشکلی که تقریبا هزینه آور خواهد بود. بنا بر گزارش CarMD ، تعویض انژکتور سوخت تنها ۲ درصد از کل تعمیرات فنی خودروها در سال ۲۰۱۵ را شامل می شود و تقریبا می توان گفت مشکل رایجی به حساب نمی آید.

جلوگیری از آن هم ساده است ولی همچنان بی توجهی به بعضی نکات مانند رانندگی طولانی با سوخت کم (بخصوص وقتی که بیش از سه چهارم باک خالی است) یا تعویض دیر به دیر صافی بنزین، همچنین  سوخت بی کیفیت، می تواند انژکتور را به دردسر بیندازد و شما را هم جزو آن دو درصد کند!

۲- سیستم چرخش گاز اگزوز (ٍEGR)

مشکلات ERG معمولا هزینه قابل توجهی خواهند داشت بخصوص اگر علاوه بر تعویض شیر ERG تمام پورت های آن را تمیز کنید (اقدامی که بسیار توصیه می کنیم چرا که می تواند تا مدتی طولانی خیالتان را راحت کند). درست است با همه این اقدامات هنوز هم تعویض انژکتور سوخت برای جیبتان خسارت بیشتری دارد ولی مشکلات ERG حداقل برای چراغ چک متداول تر هستند.

۳- ترموستات

عامل رایج تری که توجه بیشتری  می طلبد، خرابی ترموستات است. قطعه ای که از بسیاری از قطعات خودرو پرکار تر است و بخصوص در نواحی گرمسیر دائما درگیر می شود. در نتیجه  تعجبی ندارد اگر ترموستات را یکی از عوامل رایج  روشن شدن چراغ چک بدانیم.

۴- وایر شمع خودرو

خرابی وایرِ شمع و حتی خود شمع، چراغ چک را روشن خواهد کرد. البته خیلی باید خودروتان کم اهمیت باشد برایتان که آنقدر تعویض وایر و شمع ها را به تعویق بیاندازید که چراغ چک پشت آمپرتان روشن شود! در هر لحظه ای، هر مکانی و هر شرایطی، نوع سوخت و ساز و عملکرد خودرو به شمع وابسته است.

لازم به یادآوری مشکلات ناشی از خرابی وایر و شمع نیست، فقط همین قدر بدانید که اگر طبق بروشور و در مدت لازم تعویض نشوند، به زودی کاتالیزور و کوئل احتراق خودروتان هم دچار مشکل می شوند که اتفاقا هر دو این موارد از عوامل روشن شدن چراغ چک هستند که در ادامه خواهید دید!

۵- سنسور دبی جرمی هوا (MAF)

در ایالات متحده ششمین عامل رایج روشن شدن چراغ چک خراب شدن سنسور MAF است و در کلِ غرب حتی رتبه سوم را به خود اختصاص داده است.  این اختلاف به دلیل آسیب پذیر تر بودن سنسور MAF در گرد و خاک، هوای خشک، تابستان های  گرم، و حتی زمستان های خیلی سرد است. پیشنهاد می کنیم فیلتر هوای خودروتان را (بخصوص ساکنین تهران) مرتب تعویض کنید چرا که به طور موثری از خرابی این سنسور جلوگیری می کند.

۶- کوئل

پیش تر اشاره کردیم که بی توجهی به تعویض به موقع شمع و وایرِ شمع ها، به کوئل آسیب خواهد زد، مشکلی که برایتان هزینه ای مضاعف خواهد آورد. تعویض کوئل به تنهایی بیش از ۳٫۵ درصد تعمیرات خودرو را در بر می گیرد.

۷- شمع و کوئل

تعجبی ندارد اگر تعویض همزمان  شمع و کوئل را یک عامل جدا بدانیم چرا که در اکثر موارد مکانیک پس از تعویض کوئل شمع ها را نیز تعویض می کند. به عبارت دیگر با روشن شدن چراغ چک، احتمال خرابی همزمان کوئل و شمع بیشتر از خرابی هریک از آن ها جدا از هم است.

۸- درپوش باک

عامل سوم شاید کمی بی ارتباط به نظر برسد ولی جالب است بدانید درپوش باک اگر محکم بسته نشود می تواند چراغ چک را روشن کند. ممکن است برایتان پیش آمده باشد که پس از سوختگیری و پر کردن باک، متوجه روشن شدن چراغ چک شده اید، که در این شرایط کافی است درب باک را سفت کنید. اگر مشکل همچنان باقی ماند، درپوش را تعویض نمایید.

۹- کاتالیزر

تعویض کاتالیزر، علی رغم هزینه قابل توجه آن، بسیار رایج است. مشکل متداولی که بیشتر شامل خودروهای فرسوده می شود. گذشته از این، هزینه تعویض کاتالیزر بخصوص برای خودروهای گران قیمت ، تکان دهنده است. در نتیجه صرف نظر از خودرویی که دارید، تاکید می کنیم که تعویض به موقع شمع ها را جدی بگیرید چرا که در غیر این صورت به خرابی کاتالیزر خود نیز سرعت می بخشید.

۱۰-سنسور اکسیژن

رایج ترین دلیل روشن شدن چراغ چک ، سنسور اکسیژن است. خوشبختانه در مقایسه با سایر موارد، مشکل سنسور اکسیژن با هزینه کمی برطرف می شود. اما از طرف دیگر خرابی سنسور اکسیژن، ECU خودرو را به هم میریزد. به شکلی که می تواند تا ۴۰ درصد هم مصرف سوخت را افزایش دهد! تعویض سنسور اکسیژن به تنهایی ۷٫۲ درصد تعمیرات خودرو را در بر می گیرد.

منبع:digiato.com